aghl
امام صادق - علیه السّلام - فرمود: (عقل) چیزی است که به وسیلهی آن خدای بخشنده بندگی می شود و بهشت به واسطهی آن بدست می آید.
رسول خدا - صلّی الله علیه و آله - فرمود: عقل بر سه قسم تقسیم شده است، هر کسی آن سه را دارا باشد عقل او کامل است و هر کس آن سه را نداشته باشد عقل ندارد: 1. شناخت خوب نسبت به خداوند عزّوجل. 2. خوب اطاعت کردن از خداوند. 3. خوب صبر کردن بر امرش.
پیامبر اکرم - صلّی الله علیه و آله - فرمود: (عقل) عمل به طاعت (و دستورات) خداوند است و عمل کنندگان به طاعت خداوند، همان عقلاء هستند.
پیامبر خدا - صلّی الله علیه و آله - فرمود: خداوند قسم نخورده است برای بندگانش به چیزی که برتر از عقل باشد.
امام کاظم - علیه السّلام - فرمود: ... برای هر چیزی دلیل (و نشانه ای) وجود دارد و دلیل عقل تفکر است و دلیل تفکرسکوت است و برای هر چیزی مرکبی است و مرکب عقل تواضع است.
امام صادق - علیه السّلام - فرمود: پیامبر حجت خدا بر بندگانش است و عقل حجت بین بندگان و خداوند است.
امام صادق - علیه السّلام - فرمود: عقل دلیل (و نشانه) مؤمن است.
پیامبر اکرم - صلّی الله علیه و آله - فرمود: ای علی هیچ فقری بدتر از جهل و هیچ مالی پر سودتر از عقل نیست.
امام باقر - علیه السّلام - فرمود: هنگامی که خداوند عقل را خلق کرد به او گفت: بیا جلو، (پس) جلو آمد؛ سپس گفت: برگرد، برگشت. سپس فرمود: به عزّت و جلالم قسم مخلوقی بهتر از تو خلق نکردم، به خاطر تو امر می کنم و به خاطر تو نهی می کنم و به خاطر تو ثواب می دهم و به خاطر تو عقاب می کنم
امام صادق - علیه السّلام - فرمود: عقل و لشکرش و (نیز) جهل و لشکرش را بشناسید تا هدایت شوید.
امام صادق - علیه السّلام - فرمود: (فاصله ای) بین ایمان و کفر نیست مگر کمی عقل.
پیامبر اکرم - صلّی الله علیه و آله - فرمود: دوستی با مردم نصف عقل است.
امام رضا - علیه السّلام - فرمود: ... سرکه، ذهن(انسان) را بیشتر و عقل را زیاد می کند.
امام علی - علیه السّلام - فرمود: جبرئیل بر آدم - علیه السّلام - وارد شد و گفت: ای آدم من مامور شدم تو را بین سه چیز مخیر کنم؛ پس یکی از این سه را اختیار کن و دو تا را واگذار. آدم - علیه السّلام - گفت: آن سه چیز چیست؟ جبرئیل گفت: عقل، حیاء و دین است. آدم - علیه السّلام - گفت من عقل را اختیار می کنم. جبرئیل گفت: از حیاء و دین منصرف شده و رها کردی؟ حیاء و دین گفتند: ما مامور شدیم هر جا عقل باشد ما نیز با او باشیم. جبرئیل گفت: شأن شما همین است و عروج کرد.
امام صادق - علیه السّلام - فرمود: ثواب دادن به اندازه عقل (آدمی) است.
امام باقر - علیه السّلام - فرمود: خداوند به موسی - علیه السّلام - وحی کرد که من بندگانم را به اندازه آن چه از عقل عطا کردم مؤاخذه می کنم.
پیامبر اکرم - صلّی الله علیه و آله - فرمود: وقتی عقل کامل شود، سخن گفتن کم می شود.
امام صادق - علیه السّلام - فرمود: پنج چیز است که اگر کسی نداشته باشد بهرهی زیادی نمی برد. (راوی) گفت: آن پنجچیز است؟ امام فرمود: عقل و ادب و دین و بخشش و حسن خلق.
پیامبر اکرم - صلّی الله علیه و آله - فرمود: پایداری انسان به عقل او است و کسی که عقل ندارد دینی برای او نیست،(دین ندارد).
امام صادق - علیه السّلام - فرمود: بوی خوش سبب زیاد شدن عقل می شود.
رسول خدا - صلّی الله علیه و آله - فرمود: خداوند تیز بینی و تیز هوشی را به هنگام ظهور شهوات دوست می دارد و نیزعقل کامل را به هنگام نازل شدن شبهات دوست می دارد ... .
پیامبر اکرم - صلّی الله علیه و آله - فرمود: اساس عقل بعد از دین، دوستی با مردم و امر به خیر و نیکی به هر انسانخوب و بد است.
امام صادق - علیه السّلام - فرمود: کمال ادب ومروّت در هفت خصلت است: عقل و برد باری و صبر و نرم خوئی و سکوتو حسن خلق و مدارا کردن.
پیامبر اکرم - صلّی الله علیه و آله - فرمود: برای هر چیزی وسیله و ابزاری است و وسیله و ابزار مؤمن عقل است ...
امام علی - علیه السّلام - فرمود: وسیله و ابزاری پر سودتر از عقل نیست و دشمنی پر ضررتر از جهل نیست.
امام علی - علیه السّلام - فرمود: جمال و ریبایی در زبان و کمال در عقل است.
امام علی - علیه السّلام - فرمود: بردباری پردهی پوشیده ای است و عقل شمشیر برنده ای است. پس لغزش هایاخلاقی خود را به واسطهی حلم و برد باریت بپوشان و به وسیلهی عقلت، هوا و هوست را از بین ببر.
28. قال رسول الله - صلّی الله علیه و آله - : سَیِّدُ الاَعمَالِ فِی الدَّارینِ العَقلُ وَ لِکُلِّ شَئٍ دِعامَةُ وَ دِعامَة المُؤمِنِ عَقلُهُ فَبِقَدَرِ عَقْلُهُ تَکُونُ عِبادَتِهِ لِرَبِّهِ.
«بحارالانوار، ج 1، ص 96»
رسول خدا - صلّی الله علیه و آله - فرمود: آقای اعمال در دنیا و آخرت عقل است و برای هر چیزی پشتیبانی است و پشتیبان مؤمن عقل او است. پس انسان به اندازهی عقلش، عبادت و بندگی پروردگارش را می کند.
29. قال رسول الله - صلّی الله علیه و آله - : اَوَّلُ ما خَلَقَ الله اَلعَقلَ.
«بحارالانوار، ج 1، ص 97»
پیامبر اکرم - صلّی الله علیه و آله - فرمود: اول چیزی که خداوند خلق کرد عقل است.
30. قال الامام علی - علیه السّلام - : هِمَّةُ العَقلِ تَرکُ الذُّنُوبِ وَ اصلاحُ العُیُوبِ.
«بحارالانوار، ج 1، ص 161»
امام علی - علیه السّلام - فرمود: همت عقل ترک گناهان و اصلاح عیب ها است.
31. قال رسول الله - صلّی الله علیه و آله - : اَلعقلُ نُورٌ فی القَلبِ یفرقُ بِهِ بَینَ الحَقِّ وَ الباطِلِ.
«ارشاد القلوب، ج 1، ص 198»
پیامبر اکرم - صلّی الله علیه و آله - فرمود: عقل نوری در قلب است که به سبب آن بین حق و باطل فرق گذاشته می شود.
32. قال الامام علی النقی - علیه السّلام - : حُسنُ الصُّورَةِ جَمالُ ظاهرٍ وَ حُسنُ العَقلِ جَمالُ باطِنٍ.
«اعلام الدین، ص 31»
امام علی النقی - علیه السّلام - فرمود: صورت نیکو جمال (و زیبایی) ظاهر و عقل نیک جمال باطن است.
33. قال الامام الرضا - علیه السّلام - : ... العَقلُ تُعرَفُ بِهِ الصّادِقِ عَلَی اللهِ فَتصَدِّقُهُ وَ الکاذِبُ عَلَی اللهِ فَتکَذِّبُهُ ...
«مستدرک الوسائل، ج 11، ص 202»
امام رضا - علیه السّلام - فرمود: ... به سبب عقل آن کس که بر خداوند صداقت دارد شناخته می شود و در نتیجه عقل تصدیقش می کند و نیز به واسطهی عقل غیر صادق بر خداوند شناخته می شود و در نتیجه عقل تکذیبش می کند.
